Emlak konutları hakkında bilinmesi gereken genel konular:
- Emlak seçiminde nelere dikkat etmeli?
- Konut alırken kredi mi kullanmalı, nakit mi ödemeliyim?
- Konutun lokasyonu, yakınlığı, çevresi, sosyal olanakları ve trafik durumu gibi
faktörlerin önemi. - Konutun yaşı, bakımı, enerji verimliliği, güvenliği, su ve elektrik gibi yapısal
özelliklerinin önemi. - Konut alım sürecinde mülk değerleme, kontrat, keşif ve mülk sahibi tarafından
sunulan belgelerin önemi. - Konutun ticari ve yasal durumu ile ilgili araştırma yapmanın önemi.
- Emlak yatırımlarındaki avantaj ve dezavantajlarının anlaşılması.
- Emlak piyasalarının ve emlak yatırımlarının gelecekteki trendlerinin takip
edilmesi. - Konut satın alma veya kiralama sürecinde uzman bir gayrimenkul
danışmanından yardım almanın faydaları.
Bunlar, emlak konularında bilinmesi gereken genel konular arasında yer alan temel
konular. Daha ayrıntılı bilgi ve tavsiyeler için, bize başvurabilirsiniz.
MORTGAGE NEDİR?
Mortgage, insanların kolayca hatta kira öder gibi ev almalarını sağlamak amacıyla kurulmuş bir Gayrimenkul Finansman sistemidir. Mortgage konut kredisi değildir hukuki bir evraktır.
Bu evrak, finans kuruluşundan aldığınız konut kredisine karşılık, evinizi ipotek eden ve sizden, borcunuzu ödeme taahhüdü alan kıymetli bir dokümandır. Bu evrakın amacı ise konut kredisinin güvence altında tutulmasıdır. Bu evrak ile finansman kuruluşu, ödemediğiniz borca karşılık, ipotekli konutu satışa çıkarıp ve kalan borcu tahsil etme hakkına sahip olmaktadır.
YENİ BİR KONUT ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
• Binanın projesi var mı?
• Zemin etüdü yapılmış mı? (Zemin emniyet gerilmesi belirlenip katsayısına göre projesi yapılmış mı?)
• Bina yapılırken deprem yönetmeliği dikkate alınmış mı? Hangi deprem yönetmeliğine göre yapılmış?
• Projeler kim tarafından yapılmış ve bu projeler denetlenmiş mi?
• Binanın ruhsatı, kullanım izni var mı?
• Betonu elle karılarak mı, yoksa betoniyerle mi dökülmüş ya da hazır beton mu kullanılmış?
• Yapının teknik uygulama sorumlusu kim, ilgili kişiler mi?
• Kullanılan malzemeler standartlara uygun mu? Kum ve çakıl nereden gelmiş, kırma taş kullanılmış mı? (Deprem sonrasında binaların deniz kumuyla yapılması yanlış bir şey gibi gösterildi. Yanlış olan bu kuma kırma taş katmamaktır. Yoksa deniz kumu kullanılabilir.)
• Yapıda kullanılan demirin özelliği nedir? Nervürlü mü, düz demir mi kullanılmış? Bu özellikler projeye uygun mu?
• Bu demirler standartlara uygun mu?
• Kullanılan betonun laboratuvar deneyi var mı?
Proje ile yapı arasında paralellik sağlanmış mı?
SATIŞ SONRASI YAPILACAK İŞLEMLER NELERDİR?
Gerekli Belgeler
• Satılması istenilen taşınmaz mala ait varsa tapu senedi yoksa taşınmazın ada, parsel numarasını belirtir belge, hiçbiri yok ise malikin sözlü beyanı,
• Satıcı ve alıcıların fotoğraflı nüfus cüzdanları veya pasaportları,
• Talep, malikin temsilcisinden geliyor ise temsile ilişkin belge ile temsilcinin fotoğraflı nüfus cüzdanı, bir adet vesikalık fotoğrafı ve temsilciliklerine ait belge (vekaletname), alıcılar arasında da bizzat işleme katılmayan var ise aynı belgeler,
• Satıcının bir, alıcının iki adet, son altı ay içinde çekilmiş vesikalık fotoğrafları,
• Satış bedelinin bir kısmı için kanuni ipotek tesis edilecek ise satıcının ayrıca bir fotoğrafı gereklidir.
İşlemin Mali Yönü
• Her yıl artırılan emlâk vergisi değerinden az olmamak üzere ve yeniden değerleme oranı da eklenerek beyan edilen değer üzerinden alıcı ve satıcı ayrı ayrı binde 16,5 oranında tapu harcı öder.
• Taşınmazın satıcı tarafından varsa veraset ve intikal vergisi ilişiği kesilir.
• Döner sermaye işletmesinde belirlenen tarifeye göre ücret ve eğitime katkı payı tahsil edilir.
Emlak Beyannamesi Ve Vergisi
Emlak vergi beyannamesi, her dört yılda bir genel beyan döneminde mükelleflerin bağlı bulundukları ilgili belediyelere verilir. Beyanname üzerinden tahakkuk ettirilen bina arazi vergisi birinci taksiti beyan edilen aylarda (Mart, Nisan, Mayıs ayları içinde), ikinci taksiti de Kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
KİRALAMA İŞLEMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR NELERDİR?
A. Taşınmazını Kiraya Verecek Olan Kimseye Öneriler
1) Kira akdini düzenlemeden ve imzalamadan önce mutlaka bir avukata danışın.
2) Mutlaka tahliye taahhüdü alın: Tahliye taahhüdü kira akdinden sonraki tarihi taşımalıdır. Ancak mümkünse düzenleme ve tahliye tarihinin boş olması daha iyidir.
3) Tahliye tarihinde tahliye edilmezse cezai şart ödeneceğini belirtin.
4) Başkaca hususlar için de cezai şart öngörün ve cezai şartın miktarını ve her yıl için nasıl ve ne kadar artacağını açıkça belirtin.
5) Her ayın kirasının nasıl ve hangi adreste ödeneceğini açıkça belirtin.
6) Kiralardan birisinin ödenmemesi veya geç ödenmesi halinde tüm kira alacaklarının muaccel olacağını kira sözleşmesine yazın.
7) Her yıl için ayrı ayrı senet alın, kiralar ödendikçe senetleri iptal eder¬siniz.
8) Mutlaka nakit teminat alın ve kefil isteyin. Teminat olarak nakit yerine senet alıyorsanız, düzenleme tarihi ve miktarı boş olsun, ayrıca nama yazılı değil hamiline olsun.
9) Kira artış oranını net olarak, hiçbir tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtin.
10) Kira süresi sonunda anahtarın ve kiraya konu yerin bir tutanakla teslim edilmesi gerektiğini yazın.
11) Kiralanan yerde bulunan demirbaşları markaları ve modelleri ile bera¬ber kira sözleşmesine yazın. Kiralananda yapılacak tadilatların kira süresi so¬nunda aynen bir bedel ödenmeden kiralayana kalacağını belirtin. Konut kiralarında belirli bir süre önceden ihtarname çekmezseniz kiranın kendiliğinden yenilenmiş sayılacağını ve tahliye ettiremeyeceğinizi unutmayın.
B. Kiracıya Öneriler
Kiralayacağınız konutu mutlaka yerinde görün, çevresine, o bölgedeki sosyal ve ekonomik yaşama dikkat edin. İşyerinize ulaşım imkânlarını araştırın. Hatta gerekirse işyerinize ulaşımı deneyin. Okula gidecek çocuklarınız varsa, eğitim imkan ve kalitesini araştırın. Okula ulaşım imkanlarına bakın. Evin mutlaka içine bakın. Manzarasına bakın. İçinde kırık ve tamiri gereken yerler varsa ev sahibine bunları tek tek belirtin. Gerekirse tamiratı ev sahibinin yaptır¬masını veya sizin tarafından kiradan düşmek kaydıyla yapılacağını belirtin. Yazılı bir kira sözleşmesi mutlaka yapın. Bu sözleşmenin imzalı bir örneğini kira süresince mutlaka saklayın.
Ev sahibine ulaşabileceğiniz adres ve telefonları alın. Kira sözleşmesinin tapuya şerh edileceği yönünde sözleşmeye hüküm koymakta yarar vardır. Kirayı tapuya şerh ettirmek sizi taşınmazın satılması halinde yeni alıcıya karşı koruyacaktır. Gayrimenkul satılsa dahi tahliye zorunda kalmazsınız.
ARSA ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM?
Öncelikle alınacak olan arsanın tapusunun olup olmadığına hisseli ya da müstakil tapulu olup olmadığına bakılır. Arsanın ait olduğu bölgenin Tapu Sicil Müdürlüğü’nden alınacak olan arsanın tapu kayıtlarında ipotek, haciz ya da kısıtlayıcı bir durum olup olmadığı kontrol edilir. Arsanın ait olduğu ilçe/belde varsa büyükşehir belediyesinden alınacak olan arsanın pafta, ada, parsel numaraları belirtilerek planlardaki durumu ve bölgenin jeolojik yapısı öğrenilir. Bilgiler tamamlanınca tapudan satış gerçekleşir. Noterden yapılan satışlar tapuda geçerli değildir.
HİSSELİ ARSALARIN SATIŞI NASIL OLUR?
Arsa hisseli ise alınan hissenin, ortak mülkiyete tabi arsa üzerinde tespitini yapmak mümkün değildir. Parselasyon planı yapılmış ise parselin kroki üzerinde noter tarafından tastik edilmesi suretiyle hangi kişiye satıldığının belirlenmesi yapılabilir.
TAPUSU OLAN HER ARSANIN İMAR DURUMU VAR MIDIR?
Hayır yoktur. Tapu o gayrimenkulün mülkiyet bilgilerini içeren bir sahip olma belgesidir.İmar durumu ise yapılan nazım planlar ve imar planlarıyla belirlenen arazi kullanım kararlarıdır. Bu arazi kullanım kararlarıyla bir bölge konut, yeşil alan, okul, yol vb. olabilir. Şahsa ait ve tapusu olan bir gayrimenkul kamuya ait bir kullanım alanında kalıyorsa o arsa ya da konut Kamulaştırma Kanunu kapsamında bedeli ödenerek kamulaştırılır.
EMLAK BEYANNAMESİ İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR NELERDİR?
Vatandaşın Belediyeye Doğrudan Başvurması Durumunda İstenen Belgeler Listesi: Tapu sahibinin nüfus cüzdanı Tapu sahibinin adresi Tapu sahibinin telefon numarası Tapu fotokopisi Vatandaşın Belediyeye başka Bir Şehirden Başvurması Durumunda Gerekli Evrak ve İşlemler Listesi: Herhangi bir Belediyeden bina, arsa ya da arazi beyannamesi boş formu alınarak; Vatandaşın binası varsa, bina beyannamesi formunu doldurmalı, Vatandaşın arsası varsa, arsa beyannamesi formunu doldurmalı, Vatandaşın arazisi varsa, arazi beyannamesi formunu doldurmalı. Doldurulan beyanname, hangi Belediye sınırları içinde ise o Belediyeye posta ile gönderilmeli Belediyeye gönderilen beyanname için tahakkuk fişi kesilerek posta çeki hesap numarası ile birlikte ilgilisine gönderilmeli İlgili kişi kesilen tahakkuk fişine göre, Belediyenin hesap numarasına parayı yatırmalıdır.
KADASTRO NEDİR?
Taşınmaz malların konumlarını, sınırlarını, alanlarını belirleyip bir plan üzerinde gösterme eylemi.
HANGİ TADİLATLAR İÇİN BELEDİYEYE BAŞVURULMALIDIR?
Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz.
Derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir. Belediyeler veya valilikler mahallin ve çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak, güzel bir görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları ile çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye yetkilidir.
İNŞAAT RUHSATI NASIL ALINIR?
Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren on beş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç on beş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.
YAPI KULLANMA İZNİ NASIL ALINIR?
Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye, valilik bürolarından yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır.
HİSSELİ, MÜSTAKİL (BAĞIMSIZ ) TAPU NEDİR?
Hisseli tapu, bir gayrimenkuldeki ortakların sayısını ve hisse oranlarını gösteren tapudur. Hisseli arsa tapularında kişilerin toplam arsa içindeki yerleri tapu kayıtlarında görünmez ancak ortaklar kendi aralarında bu ayrımı anlaşarak yaparlar fakat bu ayırım tapu kayıtlarında görünmez. Müstakil (bağımsız) tapu, bir tek kişiye ait olan ve sınırları, yeri kadastroda paftalarda belirtilen ortakları olmayan tapudur. Gayrimenkul alımlarında bu tapu tercih edilmelidir.
NAZIM İMAR PLANI NEDİR?
Onaylı hali hazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hazırlanan ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile bir bütün olan plandır.
UYGULAMA İMAR PLANI NEDİR?
Onaylı hali hazır haritalar üzerine varsa kadastoral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.
NERELERDE İMAR PLANI YAPILIR?
Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000’i aşan yerleşmelerin imar planlarının yaptırılmaları zorunludur.Son nüfus sayımında nüfus 10.000’i aşmayan yerleşmelerde, imar planı yapılmasının gerekli olup olmadığına belediye meclisi karar verir.
İMAR PLANLARI NASIL ONAYLANIR?
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde; belediye meclislerince aynen veya değiştirilerek onaylanıp yürürlüğe giren imar planları Belediye başkanınca mühürlenir ve imzalanır. Mühür ve imza süresindeki gecikmeler, imar planının tatbikatını engelleyemez. Belediye meclislerince uygun görülmeyen imar planı teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle, Belediye Başkanlığınca 15 gün içinde ilgilisine yazı ile bildirilir. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında; il idare kurullarınca karar verilen imar planları valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. Valilikçe uygun görülmeyen imar planı teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle 15 gün içinde ilgilisine yazı ile bildirilir. Onaylanmış planlar; onay tarihinden itibaren ilgili idarece herkesin görebileceği şekilde ilan yerlerinde asılmak ve nerede nasıl görülebileceği mahalli haberleşme araçları ile duyurulmak suretiyle 30 gün süre ile ilan edilir. 30 günlük ilan süresi içinde planlara itiraz, ilgili idare nezdinde yapılır. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerlerde; belediye başkanlığınca Belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planlar, belediye meclisince 15 gün içinde incelenerek gerekçeleri de belirtilmek suretiyle kesin karara bağlanır ve karar tarihinden itibaren 15 gün içinde belediye başkanlığınca ilgilisine yazı ile bildirilir. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde; valiliğe yapılan itirazlar, valilikçe 15 gün içinde incelenerek gerekçeleri de belirtilmek suretiyle kesin karara bağlanır ve bu tarihten itibaren 15 gün içinde valilikçe ilgilisine yazı ile bildirilir.
18 MADDE UYGULAMASI NEDİR?
İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re’sen tescil işlemlerini yaptırmaya denmektedir. Bu uygulama 3194 sayılı İmar Yasasının 18. Maddesinde tanımlandığından olduğundan bu adla tanımlanmaktadır. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır. Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında „düzenleme ortaklık payı” olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde otuz beşini geçemez. Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatlarda kullanılamaz.
EV ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM?
Öncelikle alınacak olan konutun tapusunun olup olmadığına ve kat mülkiyetine geçilip geçilmediğine bakılır. Konutun ait olduğu bölgenin Tapu Sicil Müdürlüğü’nden alınacak olan konutun tapu kayıtlarında ipotek, haciz ya da kısıtlayıcı bir durum olup olmadığı kontrol edilir.Konutun ait olduğu ilçe/belde varsa büyükşehir belediyesinden alınacak olan konutun pafta, ada, parsel numaraları belirtilerek planlardaki durumu ve bölgenin jeolojik yapısı öğrenilir. Bilgiler tamamlanınca tapudan satış gerçekleşir. Noterden yapılan satışlar tapuda geçerli değildir.
YABANCI UYRUKLULAR GAYRİMENKUL ALABİLİRMİ ?
2644 sayılı Tapu Kanununa göre, yabancı şahısların Türkiye’de satış veya diğer yollarla gayrimenkul edinmeleri, mütekabiliyet (karşılıklılık) ve yasal sınırlamalara uygunluk koşullarının bir arada bulunmasına bağlıdır. Anayasanın 16. maddesine göre yabancıların gayrimenkul edinmeleri ve bunlar üzerinde yapacakları tasarruflar, uluslararası hukuka uygun olarak ve ancak yasayla sınırlanabilir. Karşılıklık esasına göre, bir yabancı ülke vatandaşının, Türkiye’de gayrimenkul mal edinmesi, Türk vatandaşlarının da o ülkede gayrimenkul mal edinmesine kanunen izin verilmiş olması ve bu hakkın da fiilen uygulanabilmesidir. Buna göre, Almanya, ABD, Arjantin, Avustralya, Avusturya, Barbados, Belçika, Brezilya, Dominik, El Salvador, Fransa, Gabon, Guetamala, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Kanada, KKTC, Kolombiya, Lüksenburg, Malavi, Mısır, Norveç, Orta Afrika, Panama, Peru, Somali, Şili, Tanzanya, Venezüella ve İsrail uyruklu şahısların Türkiye’de gayrimenkul edinmesi serbesttir.
SATIN ALINAN EMLAKTA KİRACI VARSA NE YAPILMALIDIR?
Gayrimenkulun sahibi, mülkü kullanma gereksiniminde ise, satın alma tarihinden itibaren bir ay içerisinde kiracıya durumu ihtarname ile bildirerek, satın alma tarihinden sonraki 6 ay içerisinde kiracıya tahliye davası açabilir. Bu mülkü, yeni satın alan kişi, eski sahibi ile kiracı arasında yapılmış sözleşmenin tüm hükümlerini de devralmış olur. Bu nedenle kira sözleşmesinin sonunda ihtiyaç sebebi ile dava açma hakkına sahiptir. Fakat bu sürenin uzun olması durumunda, kanun bu süreyi beklemeden kiracısını tahliye olması için 6 ay gibi bir süre tanımış ve bu sürenin sonunda tahliye davası açılabilmesini hükme bağlamıştır. Bunun için meskenin yeni sahibinin, gayrimenkulu satın aldığı tarihten itibaren bir ay içerisinde noter kanalı ile ihtar çekerek burayı satın aldığını, be meskene gereksinimi olduğunu, bu nedenle de bu tahliyenin istendiğinin bildirilmesi gerekir.
KİRA SÜRESİ DOLMADAN KİRA SÖZLEŞMESİNİN FESHİ MÜMKÜN MÜDÜR?
Feshin haklı nedenleri varsa kiralayan feshi kabul etmek zorundadır. Haklı nedenler kanal proje hatası, binanın çok nemli olması veya ısınamamaması gibi evin içerisinde oturulmasını engelleyecek nedenler olarak özetlenebilir.
ŞERH NEDİR?
Kamulaştırılması kararlaştırılan toprakların başka amaçlarla kullanılmasını, vurgunculuğa konu yapılmasını önlemek ve genel olarak taşınmazlar üzerinde başkalarının olan hakları belirtmek amacıyla, bu durumun tapu kütüğüne işlenmesi